Eskişehir – AKP’ye yakın iş insanı Mehmet Cengiz’in sahibi olduğu Cengiz Holding’e bağlı Eti Bakır A.Ş.’nin Eskişehir’in Mihalgazi ve Tepebaşı ilçeleri sınırlarında planladığı siyanürlü altın-gümüş madeni projesine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararı çıktı. Proje kapsamında 509 futbol sahası büyüklüğündeki alanda 57 bin 534 ağaç kesilecek, yılda 5 bin 432 ton siyanür kullanılacak. Yerel halk ve çevre örgütleri, su kaynakları ve tarım arazilerine verilecek zarara karşı tepkilerini sürdürüyor.
PROJENİN DETAYLARI: ALAN, KAZI, PATLATMA VE SİYANÜR KULLANIMI
Proje, “Alpagut-Atalan Altın-Gümüş Madeni Ocağı ve Cevher Zenginleştirme Tesisi” adını taşıyor. Bakanlık, 26 Ağustos 2025’te nihai ÇED raporunu kamuoyuna duyurmuş, bugün ise resmi onayı vermişti. Toplam 509,67 hektarlık alanda faaliyet yürütülecek olup, bunun 361,71 hektarı doğrudan madencilik için ayrılacak. Bu alan, yaklaşık 509 futbol sahasına denk geliyor.
Çıkarılan cevher, siyanür içeren kimyasallarla yıkanarak altın ayrıştırılacak; yıllık 12 milyon ton kazı yapılacak ve 112 hektarlık yığın liçi sahası kurulacak. Patlatma çalışmaları kapsamında ise aylık 30 kez dinamit ve ANFO tipi patlayıcılar kullanılacak.
EKOSİSTEME ETKİLER: AĞAÇ KESİMİ VE BİYOÇEŞİTLİLİK
Eti Bakır A.Ş., projenin 4 milyar 500 milyon TL’ye mal olacağını belirtiyor. ÇED raporunda, alanda 105 bin 914 ağaç bulunduğu, bunlardan 57 bin 534’ünün kesileceği ifade ediliyor. Kesilen ağaçlar, Çatacık ve Bilecik Orman İşletme Müdürlükleri tarafından değerlendirilecek.
Bölgede 30 endemik bitki türü, 61 omurgalı hayvan, 15 sürüngen, 41 memeli ve 6 kurbağa türü yaşıyor; ancak rapor, biyoçeşitliliğe dair riskleri minimize eden önlemler alınacağını savunuyor.
HALKIN TEPKİSİ: “ALTIN MADENCİLİĞİ MİLLİ MÜCADELEDİR” BROŞÜRLERİNE RAĞMEN DİRENİŞ
Eskişehir halkı, projeye baştan beri karşı çıkıyor. Tarım arazileri, su kaynakları ve ormanlık alanların yok olacağını savunan yerel gruplar, şirketin halkı ikna etmek için dağıttığı “Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün fotoğrafı eşliğinde ‘Altın Madenciliği Milli Mücadeledir'” başlıklı broşürlere rağmen geri adım atmıyor.
Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu, Eylül ayında 4 binden fazla imzayı valiliğe sunmuş, “Bakanlık Cengiz Holding’in çıkarlarını halkın çıkarlarına tercih etti” diye tepki göstermişti.
RAPORDAKİ TARTIŞMALI NOKTALAR VE YARGI SÜRECİ
Proje ilk kez 2023’te gündeme gelmiş, 713 hektarlık alanda planlanmıştı. 2024 Temmuz’unda yapılan ilk İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısında dosya eksiklikler nedeniyle iade edilmiş, şirket iki ay sonra revize ederek yeniden başvurmuştu.
4 Temmuz 2025’teki ikinci İDK toplantısında “olumlu” görüş çıkmış, ancak çevre mühendisleri raporda “sahtecilik” iddiaları dile getirmişti: Su ihtiyacı 9 milyon metreküpten 2 milyona düşürülmüş, meteoroloji verileri yanlış kullanılmış ve aktif fay hattı göz ardı edilmişti. Platform, bu iddialarla yargıya taşınacağını duyurmuştu.
CENGİZ HOLDİNG’İN MADEN MİRASI: KAZ DAĞLARI’NDAN İKİZDERE’YE
Mehmet Cengiz, kamu ihaleleriyle büyüyen holdingiyle Türkiye’nin tartışmalı maden projelerinin vazgeçilmezi. Kaz Dağları’nda siyanürlü maden çalışmaları, Rize İkizdere’de taş ocakları ve Artvin’deki yeraltı madenleri gibi projeler, Anayasa Mahkemesi iptalleriyle gündeme gelmişti.
Eskişehir projesi de, şirketin 1627 hektarlık ruhsat alanını genişletme hamlesi olarak görülüyor. Eleştirmenler, siyanür sızıntılarının yeraltı sularını zehirleyeceğini, bölgenin arkeolojik sitlere yakınlığını vurguluyor.
SON DURUM: YARGIYA TAŞINACAK MI?
Çevre örgütleri, kararın itiraz yoluyla yargıya taşınacağını belirtiyor. Eskişehir Valiliği ve Bakanlık, kamuoyundan gelen tepkileri değerlendireceklerini ifade etti. Projenin start alması halinde, yıllık 360 patlatma ile bölgeyi sarsacak faaliyetler başlayacak.
Halkın sesi, “Eskişehir’i siyanüre boğmayın” sloganıyla yükseliyor – peki ya kararlar?