Rusya, Müttefiklerine 3 Milyar Dolarlık Yeni Borç Vererek Etki Alanını Genişletiyor
Moskova, Bangladeş’i Belarus’un Önüne Geçirerek En Büyük Borçlu Müttefik Yaptı – Afrika’ya 20 Milyar Dolarlık Borç Silme Devam Ediyor
4 Aralık 2025, Moskova – Rusya, “dost ülkeler” olarak tanımladığı müttefiklerine yönelik ekonomik desteğini hız kesmeden sürdürüyor. Dünya Bankası verilerine göre, Moskova’nın en büyük borçlu ülkesi yıllardır Belarus olan listede Bangladeş, hızla yükselen borcuyla zirveyi ele geçirdi. Bu gelişme, Rusya’nın jeoekonomik stratejisinin bir parçası olarak görülüyor: Bir yandan yeni kredilerle etki alanını genişletmek, diğer yandan eski borçları silerek sadakati pekiştirmek.
Bangladeş, Belarus’u Geride Bıraktı: Nükleer Güç Santrali Borcu Zirvede
Dünya Bankası’nın Uluslararası Borç Raporu’na (IDR) göre, 2022 sonu itibarıyla Rusya’ya toplam 37 ülke borçlu durumda ve bu borçlar 2022’de yüzde 9 artarak rekor seviyeye ulaştı. Listenin tepesinde yıllardır Belarus’un (8,24 milyar dolar) yer aldığı sıralamada, Bangladeş’in borcu yüzde 33’lük artışla 5,86 milyar dolara fırlayarak ikinci sıraya yerleşti.de775c6e44a0 Bu, Bangladeş’in Rusya’dan aldığı en büyük kredi olan Rooppur Nükleer Güç Santrali projesinden kaynaklanıyor. Toplam maliyeti 12,65 milyar dolar olan projenin yüzde 90’ı (11,38 milyar dolar) Rusya tarafından finanse ediliyor ve bugüne kadar 7,33 milyar doları disbursed edildi.6a69c8
Bangladeş Ekonomi İlişkileri Bölümü’ne (ERD) göre, 2009-2024 arasında alınan toplam 44,38 milyar dolarlık dış borçta Rusya, Çin ve Hindistan gibi ülkelerden gelen bilateral krediler yüzde 32’lik paya sahip. Rooppur projesi için faiz ödemeleri, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası yaptırımlar nedeniyle karmaşıklaştı: Bangladeş, 630 milyon dolarlık birikmiş faizi ödemek için Çin Yuanı veya Bangladeş Takası (BDT) kullanmayı kabul etti ve Rusya adına Sonali Bank’ta özel bir hesap açıldı.1faa91b7854a Bu hesap, Rusya’nın fonları diğer Bangladeş bankalarına yatırmasına veya döviz swap’leri yapmasına olanak tanıyarak Moskova’ya ek avantaj sağlıyor.
Belarus ise hâlâ listenin gediklisi: 8,2 milyar dolarlık borcuyla (2022’de yüzde 3 azalsa da) Moskova’ya bağımlılığını koruyor. Minsk, 2026’da 8 milyar dolarlık ödeme yükümlülüğünü karşılamak için rezervlerinin yetersiz kalacağını kabul etti ve ek Rus yardımı talep ediyor.c2366b Rusya, Belarus’a nükleer santral inşası için 10 milyar dolarlık kredi dahil yıllardır sübvansiyonlar sağlıyor.b9ad3d
Yeni Borç Dalgası: 3 Milyar Dolarlık “Dostluk Kredisi”
Kaynaklara göre, Rusya son dönemde dost ülkelere 3 milyar dolarlık ek kredi taahhüdünde bulundu. Bu, Hindistan (3,75 milyar dolar), Mısır (1,82 milyar dolar) ve Vietnam (1,39 milyar dolar) gibi ülkeleri kapsayan bir paketin parçası.fb9b04 Kremlin, bu kredileri “silah satışları ve politik destek” için kullanıyor – örneğin Bangladeş’teki nükleer proje gibi altyapı yatırımlarıyla.0b8285 Toplamda, Rusya’nın devlet kredileri portföyü 2022’de 2,1 milyar dolar artarak Sovyet sonrası en yüksek seviyeye ulaştı.5c801c
tadviser.com
Uzmanlar, bu stratejiyi “jeoekonomik rekabet” olarak nitelendiriyor: Rusya, petrol gelirlerini kullanarak Batı’ya alternatif oluyor ve Afrika ile Latin Amerika’da düşük faizli kredilerle (örneğin Bangladeş projesinde LIBOR+1,75) pazar payı kazanıyor.5d7995
Borç Silme Stratejisi: Afrika’ya 20 Milyar Dolarlık Rahatlama
Rusya, bir yandan borç verirken diğer yandan silerek “yumuşak güç” sergiliyor. Başkan Vladimir Putin, Rusya-Afrika Zirvesi’nde Afrika ülkelerinin 20 milyar dolarlık borcunu sildiğini duyurdu – bu, Sovyet döneminden kalan mirasın bir parçası.275d7032f727de991a Silinen borçlar arasında Angola (3,5 milyar dolar), Etiyopya (5 milyar dolar), Cezayir (5,7 milyar dolar) ve Libya (4,5 milyar dolar) öne çıkıyor.a52d4f
Kremlin Sözcüsü Mikhail Bogdanov, bu fonların “yeniden finansman programları”na aktarıldığını belirterek, silinen borçların sosyo-ekonomik projelere (tarım, altyapı) dönüştüğünü vurguladı.b7d80e Temmuz 2023’te duyurulan 23 milyar dolarlık silme paketi, Afrika Birliği ile ticaret anlaşmalarını hızlandırdı ve Rusya’nın tahıl ihracatını (2023’te 43,5 milyar dolar) destekledi.75c534 Son olarak, Somali’ye 481 milyon dolarlık borç silindi.3e87c2
tadviser.com
Ne Anlama Geliyor? Multipolar Dünyada Rusya’nın Hamlesi
Rusya’nın bu politikası, Batı yaptırımlarına rağmen “neo-kolonyalizme karşı” bir duruş olarak pazarlanıyor. Putin, Afrika ve Asya ile milli para birimlerine geçişi teşvik ederek dolar bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.d7d1a5 Ancak eleştirmenler, bu kredilerin şeffaflıktan uzak olduğunu ve yolsuzluk riski taşıdığını belirtiyor – örneğin Bangladeş’te bilateral kredilerin “düşük denetim” nedeniyle tercih edildiği ifade ediliyor.09dfbe
X platformunda (eski Twitter) tartışmalar da hararetli: Kullanıcılar, Rusya’nın borç silmelerini ABD’nin 36,7 trilyon dolarlık borcuna karşı “gerçek müttefiklik” örneği olarak görüyor.c91033 Afrika kullanıcıları ise “Çin ve Rusya tüm borçları silsin, biz minerallerimizi verelim” diyor.97741f
Rusya, multipolar dünyada etki peşinde koşarken, bu hamleler küresel borç dinamiklerini yeniden şekillendiriyor. Bangladeş gibi ülkeler için fırsat mı, tuzak mı? Zaman gösterecek.