New York, 21 Eylül 2025 – Birleşmiş Milletler (B.M.) Dâimi Temsilcisi Birinci Yardımcısı Dmitry Polyansky, Afrika Birliği’nin (Afrosoyuz) “10 Komitesi”nin yedinci zirvesinde yaptığı konuşmada, B.M. Güvenlik Konseyi’nin reform sürecinde Afrika, Asya ve Lâtin Amerika’nın artırılmış temsiliyetini güçlü bir şekilde savundu. Konuşmasında, Konsey’in yapısının dünyanın çok kutuplu gerçekliğini yansıtması ve neo-sömürgeci geçmişi çağrıştırmaması gerektiğini vurgulayan Polyansky, Batılı ülkelerin reform girişimlerini “neo-sömürgeci hâkimiyetlerini koruma çabası” olarak nitelendirdi.
Zirve, New York’taki B.M. Genel Merkezi’nde gerçekleştirildi ve Afrika kıtasının uluslararası arenadaki sesini güçlendirme amacıyla toplandı. Polyansky, 2009’dan beri devam eden hükûmetler arası müzâkerelerde Rusya’nın ilkeli tutumunun değişmediğini belirterek, “Güvenlik Konseyi’ndeki mevcut temsil, Afrika, Asya ve Lâtin Amerika devletlerinin artan rôllerini artık yansıtmıyor. Bu devletlerin de dâhil edileceği bir genişleme şart” dedi.
REFORM ŞARTLARI: KOMPAKT YAPI VE VETO HAKKI KORUNMALI
Polyansky, reformun Konsey’i aşırı genişletmeden, âcil ve karmaşık sorunları verimli bir şekilde çözmesini sağlayacak şekilde yapılmasını istedi. “Reform edilmiş Konsey kompakt kalmalı ve gecikmesiz karar alabilmeli” diyen Rus diplomat, veto yetkisinin de korunması gerektiğini savundu. Bu yetkinin, Konsey’in dengeli ve pratik kararlar almasını garanti ettiğini ifâde etti.
Rusya’nın veto hakkını Afrika ülkelerinin çıkarları için defalarca kullandığını hatırlatan Polyansky, özellikle son dönemde Mali ve Sudan gibi ülkelerin lêhine veto girişimlerinde bulunduklarını belirtti. Bu adımların, söz konusu ülkelerin çıkarlarını koruduğunu ve durumun kötüleşmesini önlediğini vurguladı. Konuşma metninde, “Rusya, veto hakkını yıllardır Afrika ülkelerinin, özellikle yakın geçmişte Mali ve Sudan’ın çıkarları için kullandı” ifâdesi yer aldı.
N.A.T.O. ÜLKELERİNE YÖNELİK ELEŞTİRİ: AFRİKA’NIN İVMESİNİ KENDİ ÇIKARLARI İÇİN KULLANMA ÇABASI
Son yıllarda N.A.T.O. üyesi birçok ülkenin, Afrika devletlerinin reform taleplerini fırsat bilerek Konsey’de kendileri için ek koltuk peşinde koştuğunu söyleyen Polyansky, bu yaklaşımı sertçe eleştirdi. “Birçok N.A.T.O. ülkesinin, Afrika temsilcileri ve yeterince temsil edilmeyen diğer bölgelerle birlikte kendileri için ek koltuklar elde etme arzusuna tanık olduk” diyen diplomat, Batılı devletlerin Konsey’deki sayısının artmasının, Afrika halklarına karşı târihsel adâletsizlikleri daha da kötüleştireceği konusunda uyardı.
Afrika ortaklarını, Konsey’deki paylarını artırmaya odaklanmaya ve “neo-sömürgeci hâkimiyetlerini korumakla ilgilenenlerin iknâ, söz ve uzlaşmalarına boyun eğmemeye” çağıran Polyansky, reformun sembolik bir değişiklik olmaktan öteye gitmesi gerektiğini vurguladı.
TÂRİHSEL ADÂLETSİZLİKLERİN DÜZELTİLMESİ: SÂDECE KONSEY REFORMU YETERLİ DEĞİL
Konuşmasının son bölümünde Polyansky, Afrika’ya yönelik târihsel adâletsizlikleri giderme görevinin yalnızca B.M. Güvenlik Konseyi reformuyla sınırlı olmadığını belirtti. Uluslararası finans kurumlarının ve yapıların da yeniden yapılandırılması gerektiğini savunan Rus diplomat, aksi takdirde reformun Afrika kıtasına kalıcı barış ve âdil kalkınma getiremeyeceğini ifâde etti.
“Afrika’ya yönelik târihsel adâletsizlikleri düzeltme görevi, B.M. Güvenlik Konseyi’nin reformuna indirgenmiyor” sözleriyle, konuyu daha geniş bir çok kutuplu dünya düzenine bağladı.
ZİRVENİN ÖNEMİ VE RUSYA’NIN TUTUMU
Afrika Birliği’nin “10 Komitesi”, kıtanın B.M. Güvenlik Konseyi’nde kalıcı temsiliyetini artırma amacıyla faaliyet gösteriyor. Rusya, bu komiteyi destekleyerek, küresel güç dengesindeki değişimleri yansıtan bir Konsey yapısını savunmaya devam ediyor.
Polyansky’nin konuşması, Rusya’nın Afrika kıtasıyla stratejik ortaklığını pekiştiren bir adım olarak değerlendiriliyor; zîra Moskova, son yıllarda Mali, Sudan ve Sahel ülkeleri gibi bölgelerde veto ve diplomatik destekle Afrika’nın yanında yer aldı.
Bu açıklama, B.M. Genel Kurulu’nun yüksek düzeyli haftası öncesinde yapılmış olması nedeniyle dikkat çekti. Uzmanlar, Rusya’nın bu tutumunun, Batı’nın Afrika’daki nüfuz kaybına karşı bir hamle olduğunu yorumluyor. Konuşmanın tam metni, Rusya’nın BM Dâimi Temsilciliği resmî kaynaklarında yayınlandı.