Güneş batmak üzereydi, küçük bir kara ayı, bir yaşını yeni doldurmuş, RV parkına doğru dar lodgepole çamlarının arasında dolaşıyordu. Emekli ağız cerrahı Peter Waite, nazik ama kararlı bir şekilde ona seslendi.
“Devam et, ayı! Devam et!” dedi Waite.
Hayvan, Waite ve başka bir adamın takip etmesiyle küçük bir binanın arkasına yöneldi; ikili, yavru ayıyı birer çoban köpeği gibi yönlendiriyor ve geçmekte olan birkaç kişiyi uzak durmaları için uyarıyordu. İkisi de, oldukça sıra dışı ve seçkin bir Amerikan gönüllü grubunun, Grand Teton Yaban Hayatı Tugayı’nın üyeliğini gösteren sarı yelekler giymişti.
Resmi olarak, ekip “insan-yaban hayatı etkileşimini” yönetiyor; ziyaretçilerin ve bu dağlık alanda yaşayan canlıların birbirine zarar vermeden güvenli bir şekilde var olmalarını sağlıyor. Uygulamada ise, bu genellikle her yaz park yollarını dolduran kalabalığa düzen getirmek ve dünya çapında izlenen o kadar ünlü ayıları görmek için toplanan kalabalığın oluşturduğu “ayı sıkışıklıklarını” (bear jams) yaratmak anlamına geliyor.
Her yıl görev daha da zorlaşıyor. Grand Teton, 2023’te 3.4 milyondan fazla ziyaretçi kaydetti; bu, bir önceki yıla göre yüzde 22’lik bir artış. Ayı nüfusu da büyüyor. Yirmi yıl önce, grizzly ayıları, kuzeydeki Yellowstone Ulusal Parkı’ndan bu bölgeye yayılmaya yeni başlamıştı; bu tehlike altındaki tür, 1980’lerde burada tekrar çoğalmaya başlamıştı. Bugün, bu bölgenin daha büyük ekosisteminde yaklaşık 1,200 grizzly yaşıyor; buna ek olarak daha büyük bir kara ayı nüfusu da mevcut.
Grand Teton’da, en ünlü ve en çok belgelenmiş ayılardan biri olan 28 yaşındaki dişi ayı 399 da dahil olmak üzere, birkaçı bahar aylarında yol kenarlarında yiyecek arıyor. Bu durum, turistleri çekiyor ve hayvanların serbest hareket etme yeteneğini engelleyen trafik sıkışıklığına yol açıyor. Ağustos ayı sonuna kadar park, iki üçte biri grizzly veya kara ayılarla ilgili olmak üzere 651 yaban hayatı sıkışıklığı kaydetti; uzaktaki üçüncü sırayı ise elkarinler (moose) aldı.
Bir durum oluştuğunda, tugay üyelerinin radyoları çatırdadı ve nöbette olanları “Yaban Hayatı Yönetimi” yazılı park araçlarına binmeye çağırdı.
Onlar ayıların koruma görevlisi, ama kas gücü olmadan görev yapan güvenlikçiler. İşlerinde kullandıkları araçlar arasında yolları kapatmak için turuncu koniler, trafiği durdurmak veya yavaşlatmak için metal tabelalar, hayvanları korkutmak için ses cihazları ve ayı spreyi kapsülleri bulunuyor (ancak liderleri, parkın ayı biyoloğu, hiç kullanmak zorunda kalmadığını söylüyor).
Belki de şaşırtıcı bir şekilde, tugay üyeleri işlerinde nadiren de olsa bağırmak olduğunu söylüyor. Onlara “Sözlü Judo” adlı bir kitap veriliyor ve nazik ikna yöntemlerini uygulamaları teşvik ediliyor.
“Ziyaretçilerin bazı konularda küçük kavgalar ettiklerine tanık oluyoruz,” diyor Grand Teton’un ayı biyoloğu Justin Schwabedissen. Ancak daha sık olarak, deneyimli gönüllü Jeff Willemain’a göre, ekip minnettarlık duyuyor.
“Teşekkür ederiz, diyorlar — sanki ayıların ve elkarinlerin ortaya çıkmasında gerçekten bir katkınız olmuşcasına,” diyor Willemain. Kendisi ve eşi Chris, on yıldır tugayda yer alan eski bir Deloitte yöneticisi. Yıllardır ayı görmeden ziyaret ettiklerini söyleyen bir çiftle karşılaştıklarını hatırlıyorlar. Çok geçmeden, bir dişi ayı ve yavrularını izlerken mutluluktan ağlayan çiftle tekrar karşılaştılar.
Willemainlar, bu ay bir pazartesi sabahı parkın güney ucunda devriye geziyorlardı. Willemain’a göre, “iki muhteşem erkek elkarin” ve çok yaklaşmakta olan bir Alman turistin dahil olduğu bir sıkışıklık zaten yaşanmıştı.
“Onlar, üzerinize doğru koşmadan önce sizi uyaran tek hayvan değil,” demişti Willemain, adamın yanına giderek. “O da anladı ve her şey yolunda gitti.”
Schwabedissen, 2011 yılında, sadece birkaç kişinin yer aldığı bir stajyer olarak tugaya katıldı. Şimdi, stajyerler, iki mevsimlik çalışan ve kış aylarında daha sıcak yerlerde parklarda yardımcı olan 32 gönüllüye sahipler. Aralarında emekli mühendisler, kimyagerler ve bir amiral de bulunuyor. Bu yaz, grizzly 399’u izlerken bir sıkışıklığı yönetirken, tıbbi eğitimi olan bir ekip üyesi kalp krizi geçiren bir ziyaretçiye CPR uyguladı.
Yaban Hayatı Tugayı, bir ulusal park alanında bulunan tek gönüllü yönetimindeki grupta olmak ve bir pozisyonda olmak kolay değil. Schwabedissen, bekleme listesinin onlarca isimden oluştuğunu belirtti. Anahtar nitelikler arasında esneklik ve dayanıklılık olduğunu söyledi.
Bir miktar okul müdürü enerjisi de faydalı. Elkarin sıkışıklığından birkaç saat sonra, tugay üyesi Robert Clark, arkasında elleriyle hızla büyüyen bir kalabalığın içinde, ince bacaklarıyla Sawmill Havuzları’nın parlayan sularında yürüyen bir dişi elkarin ve yavrusunu izliyordu.
“Koşma,” dedi, dişi elkarinin yoluna çıkabilecek bir patikada koşan genç adama sessizce. “Burada duruyoruz.”
Tugay üyelerinin daha az gösterişli görevleri de var; her yıl araçlar tarafından öldürülen onlarca büyük hayvanın leşlerini temizlemek gibi. Kamp alanlarını devriye geziyorlar ve ziyaretçilere yiyeceklerini kilitlemelerini söylüyorlar, çünkü s’mores ve hot dog gibi yiyecekleri tatmaya başlayan ayıların, bu yiyecekleri elde etmeye çalışırken agresif hale gelmesi genellikle iyi sonuçlanmıyor.
Bu yıl, park, yiyeceklere alışmış dört kara ayıyı Grand Teton’dan başka bir yere taşımış ve iki tanesini de öldürmüş. Bu, alışıldık olandan daha fazla bir sayı ve ayılar, insan ve insan yiyeceklerinin iç içe geçmesinin zorluğuna dair bir kanıt, diyor Schwabedissen.
İnsanlarla, bu durumda sığır yetiştiricileriyle yaşanan çatışmalar nedeniyle daha önce öldürülenlerden biri, şimdi Waite’in bir öğleden sonra yönetiminde bulunduğu bir ayı eğitim römorkunda sergilenen 399’ın bir yavrusu.
“En harika işe sahipsin öyle mi?” diye sordu bir turist, vatandaş ayı ile fotoğraf çektirmek için yanına yaklaşırken.
Washington Post