Washington / 31 Ekim 2025 – ABD federal hükûmetinin bir aydır süren kapanması, Amerikan uzay ajansı NASA’yı adeta durma noktasına getirdi. Ay’a gidecek astronotlar dahil binlerce çalışan maaş alamadan göreve devam ederken, Şubat 2026’da planlanan tarihî Artemis 2 misyonu erteleme riskiyle karşı karşıya. Amerikan basınına göre, bu kriz sadece NASA’yı değil, ABD’nin uzay liderliğini de tehdit ediyor.
KRİZİN KÖKENİ: BÜTÇE SAVAŞI VE KAPANMA
ABD’de her yıl Ekim başında başlayan mali yıl, federal bütçenin Kongre tarafından onaylanamaması nedeniyle bu kez kaosa dönüştü. 1 Ekim’de başlayan hükûmet kapanması, devletin birçok kurumunu etkiledi. Federal yasa gereği, onaylanmamış fonlar kullanılamıyor; bu da NASA gibi ajansların “zorunlu olmayan” harcamalarını donduruyor.
KISA BİLGİ: KAPANMA SIRASINDA HANGİ HİZMETLER DEVAM EDİYOR?
Kapanma sırasında sadece “hayati” hizmetler devam ediyor: Hava trafik kontrolü, ulusal güvenlik, acil sağlık hizmetleri gibi. NASA’da ise Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) operasyonları, aktif uydu görevleri ve Artemis programı gibi “başkanlık öncelikleri” muaf tutuldu. Buna rağmen, 15 binden fazla NASA çalışanı (toplam personelinin yarısından fazlası) ücretsiz izne çıkarıldı veya maaş ödemesi durduruldu.
NASA’nın mali şefi Steve Shinn’in Beyaz Saray’a gönderdiği rapora göre, ajansın 18 binden fazla çalışanı etkilendi. Üstelik, maaşlar kapanma bitene kadar gecikmeli ödenecek – yani çalışanlar haftalarca parasız kalıyor.
ASTRONOTLAR VE MÜHENDİSLER: GÖREVDE AMA CEBİNDE PARA YOK
En çarpıcı detay, Ay yolculuğuna hazırlanan astronotların maaşlarının ödenmemesi. Artemis 2 ekibi – dört cesur astronot – hayatlarını riske atarak eğitimlerine devam ediyor, ancak bordroları boş. NASA yetkilisi Futurism’e yaptığı açıklamada, “Ajans personeli, tarihî lansmanı gerçekleştirmek için maaşsız çalışıyor – astronotlar dahil” dedi.
Kennedy Uzay Merkezi’nde Orion uzay aracı ve SLS roketinin entegrasyonu gibi kritik aşamalar, 3 binden fazla çalışanın emeğiyle sürüyor. Ancak maaşsız motivasyonun düşmesi kaçınılmaz: Bir veteran mühendis Ars Technica’ya, “Teknik test değil, insan faktörü asıl zorluk” diye konuştu. Özel yükleniciler (SpaceX, Boeing, Lockheed Martin) faturalarını sonradan kesebiliyor, ama federal çalışanlar anında etkileniyor.
ARTEMIS 2: TARİHÎ GÖREV, BELİRSİZ GELECEK
Artemis 2, 1972’deki Apollo 17’den beri ilk kez astronotları Ay’ın etrafında döndürecek. 10 günlük görev, Orion kapsülünü ve SLS roketini test edecek; gelecekteki Ay inişlerinin temelini atacak. Lansman tarihi Şubat 2026 olarak planlı, ancak kapanma uzarsa gecikme kaçınılmaz.
Riskler: Ay ve Dünya hizalanması sadece ayda birkaç gün mümkün; bir aylık gecikme bile misyonu Nisan’a erteleyebilir.
Endüstri yöneticileri SpaceNews’e, “Hazırlıklar yakında durabilir” uyarısı yaptı. Çin’in Ay yarışında öne geçme ihtimali de artıyor – yetkililer, “Uzun kapanma, rakiplere avantaj sağlar” diyor.
NASA’nın Eylül planına göre, Artemis III (2027 Ay inişi) bile etkilenebilir. Ajans, 100 milyar dolarlık programın bütçesini korumak için Kongre’ye yalvarıyor, ancak Trump yönetiminin kesintileri krizi derinleştiriyor.
GENİŞ ETKİLER: BİLİMDEN MORALE DARBE
Kapanma sadece Artemis’i değil, NASA’nın tamamını vuruyor:
- Bilimsel Araştırmalar: Gezegen savunması ve robotik görevler (örneğin Mars rover’ları) kısmen devam etse de, yeni projeler dondu.
- Personel Krizi: 4 bin çalışan Ocak’a kadar işsiz kalabilir; ajans personeli %20 azalacak.
- Uluslararası Etki: ESA ve Kanada gibi ortaklar beklemede; gecikmeler ittifakları sarsabilir.
X (eski Twitter) platformunda da tartışma hararetli: Kullanıcılar, “NASA maaşsız Ay’a mı gidecek?” diye sorarken, ANSA Scienza gibi hesaplar roketin hazırlandığını duyuruyor.
SONUÇ: KONGRE HAREKETE GEÇMELİ
Uzmanlar net: Siyasi tıkanıklık, ABD’nin uzay hegemonyasını riske atıyor. Florida Politikacı Mike Haridopolos, “Artemis henüz gecikmedi, ama maaşsız çalışanlar ne kadar dayanır?” diye sordu.
Kongre’nin acil bütçe onayı, astronotların maaşlarını ve Ay hayalini kurtarabilir.
NASA’nın resmi sitesinde “Kapanma Bilgileri” sayfası güncelleniyor, ancak sessizlik hâkim. ABD’nin uzay geleceği, Washington koridorlarında asılı kalırken, gökyüzü bekliyor.