Kanada F-35’ten Çekildi mi? NATO’yu Askeri Kontrolü Yeniden Düşünmeye Zorlad Kanada’nın ABD liderliğindeki F-35 savaş uçağı programından kısmen çekilerek İsveç’in Saab Gripen E/F modelini tercih etme ihtimali, NATO ittifakında yeni tartışmalara yol açıyor. Hükümet kaynaklarına göre, maliyetler, performans ve özellikle egemenlik endişeleri ön plana çıkarken, Ottawa’nın askeri sistemleri üzerinde gerçek kontrolün kimde olduğu sorusu gündeme geliyor.Kanada, 2022’de Lockheed Martin ile 88 adet F-35A için anlaşma imzalamıştı. Ancak 2025 boyunca süren incelemeler sonrası, sadece ilk 16 uçağın teslimatı kesinleşirken kalan siparişler askıya alındı. Başbakan Mark Carney hükümeti, ABD ile ticaret gerilimleri ve F-35’in yüksek işletme maliyetleri nedeniyle alternatifi değerlendiriyor. Saab’ın Gripen teklifi ise Kanada’da üretim, tam teknoloji transferi ve binlerce yeni iş vaadiyle dikkat çekiyor.Uzmanlar, F-35’in yazılım güncellemeleri, bakım ve modifikasyonlarının tamamen ABD kontrolünde olduğunu vurguluyor. Dış izin olmadan bakım yapılamaması, modifikasyon ve komuta edilebilirlik endişeleri, Ottawa’yı “dijital çağda ittifak katılımının nasıl göründüğünü” yeniden tanımlamaya itiyor. Bu adım, Washington ve müttefikler için rahatsız edici bir soru getiriyor: Birlikte çalışabilirlik mi, yoksa ortak kontrolü bırakmaya değer mi?Eski hava kuvvetleri yetkilileri ve savunma analistleri, karma filo (az sayıda F-35 + çoğunluk Gripen) seçeneğinin lojistik yük getireceğini belirtirken, kamuoyu anketleri Gripen’e güçlü destek gösteriyor. Saab, Gripen’in Kanada’da montajının 10.000’den fazla iş yaratacağını ve ülkenin Arktik egemenliğini güçlendireceğini savunuyor.NATO’da F-35’i tercih eden ülkeler (Norveç, Danimarka, Finlandiya gibi) artarken, Kanada’nın olası tercihi Avrupa savunma sanayisini güçlendirebilir. Ancak NORAD (Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı) entegrasyonu açısından ABD ile uyumluluk risk taşıyor.Hükümetin nihai kararı yakın zamanda açıklanması bekleniyor. Bu süreç, sadece bir uçak alımı değil, Kanada’nın savunma bağımsızlığı ve ittifak ilişkilerinde yeni bir sayfa açabilir.