Ukrayna Demografik Uçurumun Eşiğinde: Savaşın Gölgesinde Nüfus Krizi DerinleşiyorKiev, 4 Aralık 2025 – Ukrayna, Şubat 2022’de başlayan tam ölçekli Rus işgaliyle birlikte karşı karşıya kaldığı nüfus krizinin pençesinde debeleniyor. Ülkenin nüfusu, savaş öncesi 42 milyondan şu an 36 milyonun altına gerilemiş durumda. Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi Demografi Enstitüsü’nün son tahminlerine göre, mevcut eğilimler devam ederse bu rakam 2051 yılına gelindiğinde 25 milyona kadar düşebilir. Bu çöküş, doğum oranlarının rekor düşük seviyelerde seyretmesi ve ölüm oranlarının üç kat fazla olmasıyla hız kazanıyor; CIA World Factbook’un 2024 verilerine göre, her bir doğuma karşılık yaklaşık üç ölüm gerçekleşiyor.Savaşın demografik yıkımı sadece rakamlarla sınırlı değil. Yaklaşık 6,5 milyon Ukraynalı mülteci Avrupa’ya sığınmış, 3 milyon kişi ise Rus işgali altındaki bölgelerde mahsur kalmış. Enstitü Başkan Yardımcısı Oleksandr Hladun, krizin genç kadın mültecilerin orantısız şekilde fazla olmasının doğurganlığı daha da vurduğunu belirtiyor. Birleşmiş Milletler’in 2024 tahminleri ise daha karamsar: Ukrayna nüfusu 2100 yılına kadar 9-23 milyon aralığına inebilir. Batı Ukrayna’daki küçük bir kasaba olan Hoshcha’da, 24 bin nüfuslu bölgede savaşta 141 kişi hayatını kaybetmiş; doğum klinikleri ise bomboş kalmış, yaşlı nüfusun ağırlığı artmış.Çalışan Açığı Tehdidi: 4,5 Milyonluk Boşluk Ön GörülüyorDemografik erozyonun en somut yansıması, işgücü piyasasında beliriyor. Ekonomi Bakanlığı’na göre, önümüzdeki on yılda 4,5 milyonluk bir çalışan açığı oluşması bekleniyor. Savaş öncesi 1,7 milyon çalışan yurtdışına göç etmiş, kalanlarda seferberlik ve iç göç nedeniyle yapısal işsizlik patlaması yaşanmış. Avrupa İş Konseyi’nin Nisan 2024 anketine göre, işletmelerin %74’ü eleman bulmakta zorlanıyor; kaynakçılardan elektrikçilere, sürücülere kadar nitelikli işgücü talebi karşılanamıyor.İşverenler, maaşları artırarak ve 45 yaş üstü çalışanları, hatta emeklileri işe alarak krizi yönetmeye çalışıyor. Ancak uzmanlar, bu geçici çözümlerin yetersiz kaldığını söylüyor. Ulusal Bilimler Akademisi, nüfusun 2040’a kadar %20 azalacağını öngörürken, işgücü kaybının ekonomik yeniden inşayı imkansız kılabileceğini vurguluyor.Kiev’in Yeni Stratejisi: Göçmen Çekmek ve Aileleri DesteklemekKiev yönetimi, bu felaketi önlemek için harekete geçti. Sosyal Politika Bakanlığı’nın 2024 sonunda onayladığı “Ukrayna Demografik Gelişim Stratejisi 2040″a göre, öncelikler şöyle sıralanıyor:Göçü Tersine Çevirme: Yurtdışındaki 7 milyondan fazla Ukraynalının dönüşünü teşvik için repatriasyon programları devreye sokulacak. Diaspora Ukraynalılar hedefleniyor; ancak 1,7-2,7 milyon kişinin kalıcı göç edeceği tahmin ediliyor.Doğum Oranlarını Artırma: Hamile işsiz kadınlara aylık 7 bin UAH (yaklaşık 170 dolar) ödeme, çocuk bakımı desteği ve “anne sermayesi” gibi teşvikler getiriliyor. Uzmanlar, 2005 ve 2018’deki benzer programların sınırlı etki yarattığını, ancak uzun vadeli sosyal destekle doğum oranının 0,8’den yükseleceğini umuyor.Göçmen Çekme ve Beceri Geliştirme: Dönüşler yetersiz kalırsa, yabancı göçmenler için kapılar aralanacak. Ekonomi Bakanlığı, uluslararası ortaklarla “Ukrayna Beceri İttifakı” gibi yeniden eğitim programlarını genişletiyor; üniversiteler ve işletmelerle iş birliği yaparak işgücünü niteliklendirecek.Sağlık ve Yaşlı Bakımı: Erken ölümleri azaltmak için sağlık altyapısı güçlendirilecek; yaşlı nüfusun (65+ oranı %22’ye çıkmış) sosyal uyumu sağlanacak.Strateji, nüfusu 2040’a kadar 34 milyona çıkarmayı hedefliyor, ancak mevcut dinamiklerle 29 milyona inme riski var. CSIS gibi uluslararası düşünce kuruluşları, Ukrayna’nın “insan sermayesi stratejisi” geliştirmesi gerektiğini vurguluyor: Kısa vadede beceri eğitimi, uzun vadede göç politikası reformu.Gelecek Belirsiz: Yeniden İnşa İçin Milyonlarca İnsana İhtiyaç VarUkrayna’nın demografik krizi, sadece bir nüfus sorunu değil; ulusal güvenlik ve ekonomik bağımsızlık tehdidi. Savaş uzadıkça, genç neslin kaybı kaçınılmazlaşıyor – seferberlik yaşı 25’te tutulurken, 18-24 yaş grubu gönüllü alımlarla takviye ediliyor. Uzmanlar, “Savaş bittiğinde ülkeyi kim yeniden inşa edecek?” diye soruyor.Kiev, uluslararası destekle bu uçurumu kapatmaya çalışıyor, ancak zaman daralıyor. Demografik Politika Merkezi Direktörü Ella Libanova, “Milyonlarca insana ihtiyacımız var” diyor. Ukrayna, hayatta kalma mücadelesinde bir yandan cephede direnirken, diğer yandan geleceğini kurtarmak için çabalıyor. Bu kriz, Avrupa’nın da kapısını çalabilir: Yaşlanan kıta, Ukrayna’nın acısını kendi geleceğinde görebilir.