Washington DC – 11 Kasım 2025 – ABD Başkanı Donald Trump ile Suriye Geçici Yönetimi Cumhurbaşkanı Ahmed Şara arasındaki tarihi Beyaz Saray görüşmesinin hemen ardından, üçlü bir diplomatik hamleyle Orta Doğu’nun geleceği masaya yatırıldı. ABD, Türkiye ve Suriye dışişleri bakanlarının katıldığı zirve, bölgesel güvenlik, terörle mücadele ve ekonomik yeniden yapılanma konularında önemli mutabakatlara sahne oldu. Zirve, Trump-Şara görüşmesinin ertesi günü gerçekleştirilerek, Şam-Washington hattındaki “balayı”nın hız kazandığını gözler önüne serdi.
Zirveye ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani katıldı. Beyaz Saray’da basına kapalı olarak süren toplantı, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ve Ortadoğu Özel Temsilcisi gibi üst düzey yetkililerin de yer aldığı geniş bir heyetle gerçekleşti. Diplomatik kaynaklar, görüşmelerin “samimi ve yapıcı” bir atmosferde geçtiğini belirtirken, Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Suriye’nin istikrarı ve kalkınması için ortak iradenin pekiştirildiği” vurgulandı.
ZİRVENİN ANA GÜNDEM MADDELERİ
SDG’NİN SURİYE ORDUSU’NA ENTEGRASYONU En çarpıcı karar, terör örgütü YPG/PKK hakimiyetindeki Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Suriye Arap Ordusu’na entegrasyonu yönünde atılan adım oldu. Üç taraf, 10 Mart Anlaşması’nın uygulanmasını teyit ederek, bu sürecin “hızlandırılması” konusunda mutabık kaldı. Suriye Dışişleri Bakanlığı, entegrasyonun “bölgesel güvenliği pekiştireceğini” ifade ederken, Türkiye’nin SDG’yi PKK uzantısı olarak görmesi nedeniyle bu karar Ankara için stratejik bir zafer olarak nitelendiriliyor. ABD ise, IŞİD’e karşı mücadelede SDG’nin rolünü korurken, entegrasyonun “terörsüz bir Suriye” hedefine hizmet edeceğini savundu.
YAPTIRIMLARIN KALDIRILMASI VE EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
Trump-Şara görüşmesinin hemen ardından ABD Hazine Bakanlığı, Caesar Yasası kapsamındaki yaptırımları İran ve Rusya bağlantılı işlemler hariç 180 günlüğüne askıya aldığını duyurdu. Zirvede bu kararın kalıcı hale getirilmesi için teknik çalışmaların başlatılması kararlaştırıldı. Suriye tarafı, yaptırımların kaldırılmasının “yeni Suriye’nin yeniden inşası için kritik” olduğunu vurgularken, Türkiye ve ABD, Şam’a enerji, ticaret ve altyapı yatırımlarında destek sözü verdi. Türk-Suriye ticaret hacmi, 2025’in ilk yedi ayında 1,9 milyar dolara ulaşmıştı; zirve, bu rakamın ikiye katlanmasını hedefliyor.
İSRAİL-SURİYE GÜVENLİK ANLAŞMASI VE TERÖRLE MÜCADELE
ABD, İsrail ile Suriye arasında “geniş kapsamlı bir güvenlik anlaşması” için arabuluculuk taahhüdünde bulundu. Zirve katılımcıları, IŞİD ve diğer terör unsurlarına karşı ortak operasyon mekanizmalarını güçlendirme kararı aldı. Suriye İçişleri Bakanlığı, görüşme öncesi 70’ten fazla IŞİD şüphelisini tutukladığını açıklayarak, Şam’ın “teröre sıfır tolerans” politikasını kanıtlamıştı. Türkiye, PKK/YPG’nin Suriye’deki varlığına son verilmesi için “teknik dekonflikt mekanizmaları” kurulmasını önerdi.
TRUMP-ŞARA GÖRÜŞMESİNİN GÖLGESİNDE
Zirve, Trump’ın Şara ile Oval Ofis’te bir saatten fazla süren görüşmesinin sıcaklığını taşıyordu. Trump, Şara’yı “sert ve güvenilir bir lider” olarak nitelendirerek, “Suriye’nin başarılı olması Orta Doğu’nun başarısıdır” dedi.
Şara ise, “Rusya’nın Suriye halkına karşı savaşa katıldığını” belirterek, Beşar Esad dahil tüm arananların iadesini talep etti. Bu, Şam’ın Moskova’dan uzaklaşıp Batı’ya yöneldiğinin en net işareti olarak yorumlandı.
Görüşme, Suriye tarihinde bir Beyaz Saray ziyaretinin ilk örneğiydi. Şara, eskiden 10 milyon dolarlık ödülle aranan bir isimken, bugün ABD’nin “terör listesinden” çıkarıldı ve BM Güvenlik Konseyi yaptırımları kaldırıldı. Trump, yaptırımların kaldırılması için Kongre’ye baskı yapacağını ima ederken, Şara 600-900 milyar dolarlık yeniden inşaat maliyetini uluslararası desteğe bağladı.
BÖLGESEL ETKİLER VE TEPKİLER
Zirve, Türkiye’nin Suriye politikasını güçlendirirken, Rojava’daki Kürt gruplar arasında endişe yarattı. X platformunda (eski Twitter) paylaşılan yorumlarda, “Rojava’ya karşı bir darbe” sesleri yükseldi.
Öte yandan, Körfez ülkeleri ve Ürdün, ekonomik fırsatları selamlayarak desteklerini yineledi. Uzmanlar, bu üçlünün “yeni Orta Doğu düzeninin temel taşı” olabileceğini söylüyor. Council on Foreign Relations’tan bir analist, “Şara’nın pragmatizmi, Trump’ın bölgesel sahiplenme vizyonuyla örtüşüyor; yaptırımların kalıcı kaldırılması, 1 milyon Suriyelinin dönüşünü hızlandırabilir” dedi.
Zirve, Suriye iç savaşının 14. yılında umut ışığı yakarken, Rusya ve İran’ın tepkileri merak konusu. Şam-Washington-Ankara ekseni, Orta Doğu’yu yeniden şekillendirecek mi? Gelişmeleri takip ediyoruz.