Bakü’de darbe komplosu çökertildi: Putin’in telefonu Aliyev’i kurtarmış olabilir.
Bakü, 19 Ekim 2025 – Azerbaycan’da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e karşı planlanan darbe girişimi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in doğrudan müdahalesiyle son anda engellendiği iddia edildi. Rus muhalif gazetesi Novaya Gazeta Europe’un haberine göre, Putin’in Aliyev’i telefonla uyarması üzerine harekete geçen yetkililer, darbenin mimarı olarak gösterilen eski Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Ramiz Mehdiyev’i gözaltına aldı. Bu olay, Moskova-Bakü ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olarak yorumlanıyor.
DARBE PLANININ DETAYLARI ORTAYA ÇIKTI
İddialara göre, 87 yaşındaki Ramiz Mehdiyev – Azerbaycan siyasetinin “gri kardinal”i olarak bilinen eski Heydar Aliyev danışmanı – iktidarı ele geçirmek için “geçiş dönemi” adı altında bir Devlet Konseyi kurmayı planlıyordu. Bu konseyin başına kendisinin geçeceği belirtilirken, planın Rusya’daki eski bağlantıları üzerinden Moskova’dan dolaylı destek arayışıyla hazırlandığı öne sürülüyor. Mehdiyev’in, Aralık 2024’te Rus hava savunma füzelerinin isabet etmesi sonucu Kazakistan’a acil iniş yapan ve 38 kişinin (resmi rakamlara göre) hayatını kaybettiği AZAL yolcu uçağı kazasının yarattığı diplomatik krizi fırsat bildiği ifade ediliyor.
Azerbaycan resmi haber ajansı APA’ya göre, Mehdiyev’in Rusya’ya sunduğu teklif, Kremlin tarafından reddedildi ve istihbarat birimleri (FSB) planı ifşa etti. Putin, bu bilgileri 9 Ekim’de Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen Rusya-Orta Asya Zirvesi sırasında Aliyev’le yaptığı görüşmede bizzat paylaştı. Zirve sonrası Aliyev, Rusya ile ilişkilerin “başarıyla geliştiğini” belirtmişti; bu uyarı, iki ülke arasındaki buzların erimesinin bir işareti olarak görülüyor.
Mehdiyev, 14 Ekim’de ev hapsine alınarak “iktidarı gasp etme komplosu”, “vatana ihanet” ve “suç geliri aklama” suçlamalarıyla yargılanmaya başlandı. Ailesine ait varlıklar (araziler, banka hisseleri) de soruşturma kapsamında inceleniyor. Bazı Azerbaycan medyasında (Vesti Baku gibi), planın Aliyev’e suikast içerdiği bile iddia edildi, ancak resmi kaynaklar bunu doğrulamadı.
ARKA PLAN: UÇAK KAZASI VE GERİLİM DALGASI
Olayın kökeni, 25 Aralık 2024’te Grozni üzerinde yaşanan trajediye dayanıyor. Rus yetkililer başlangıçta kazayı “kuş çarpması” olarak nitelendirmiş, ancak uluslararası baskılar sonucu sorumluluğu kabul etmişti. Putin, Duşanbe’de tazminat sözü verse de resmi özür dilememişti. Bu kriz, Haziran 2025’teki Yekaterinburg’daki Azeri vatandaşlarına yönelik Rus polis operasyonlarında iki kişinin ölümüyle derinleşmişti.
Uzmanlar, Mehdiyev’in planını “pro-Rus grup” olarak nitelendirerek, Azerbaycan’daki eski elitlerin tasfiyesiyle bağdaştırıyor. Eurasianet analizine göre, bu tutuklama Bakü-Moskova hattındaki “kalıcı gerilimi” yansıtıyor; bazı gözlemciler ise Rusya’nın Mehdiyev’i önce teşvik edip sonra “ihanet” ettiğini düşünüyor.
ULUSLARARASI TEPKİLER VE X’TEKİ YANKILAR
Euronews ve Haberler.com gibi uluslararası medya, olayı “Putin’in Aliyev’i kurtaran telefonu” olarak manşete taşıdı. X platformunda (eski Twitter), #AzerbaycanDarbe etiketiyle yüzlerce paylaşım yapıldı. Militer Enstitü hesabı, “Rus istihbaratı darbe planını ifşa etti” diye duyururken, Kısa Dalga Medya “Putin’in uyarısıyla ortaya çıktı” başlığını attı. Kullanıcılar arasında “Rusya-Azerbaycan satrancı mı?” tartışmaları hâkim.
Azerbaycan Savcı Genelliği, soruşturmanın devam ettiğini duyurdu. Olay, Aliyev rejiminin iç temizliğini hızlandırabilirken, iki komşu ülkenin ilişkilerinde “stratejik iş birliği” sinyalleri veriyor. Bağımsız kaynaklar (OC Media), iddiaların tam doğrulanmasını bekliyor; ancak net olan şu: Bakü’de bir “son dakika” operasyonu, uluslararası diplomasiyi yeniden şekillendirdi.