Duşanbe, 10 Ekim 2025 – Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon ile gerçekleştirdiği resmi görüşmelerin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın yeni bir evreye girdiğini vurguladı. Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Devlet Başkanları Konseyi toplantısı kapsamında yapılan görüşmelerde, savunma, ekonomi ve insani işbirliği alanlarında önemli anlaşmalara varıldı. Putin, “Tacikistan bizim için vazgeçilmez bir ortak; Orta Asya’nın güney kapısı olarak BDT’nin geleceğinde kilit rol oynuyor” dedi.
ZİYARETİN ANA SONUÇLARI: SAVUNMA VE EKONOMİDE DERİNLEŞME
Görüşmelerin odak noktası, iki ülkenin askeri-stratejik bağlarını güçlendirmek oldu. İmzalanan anlaşmalar arasında öne çıkanı, Rusya-Tacikistan Birleşik Askeri Üssü’nün modernizasyonu ve genişletilmesi için 5 yıllık bir çerçeve protokolü. Bu kapsamda, Rusya 2026’ya kadar üsse 2 milyar dolarlık ek yatırım yapacak; yeni hava savunma sistemleri, dron teknolojileri ve eğitim programları entegre edilecek. Putin, “Bu üs, bölgedeki istikrarın garantörü. Tacikistan’ın güvenliği, bizim ortak güvenliğimiz” diye konuştu.
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VE YATIRIMLAR
Ekonomik alanda ise ticaret hacmini 2027’ye kadar %30 artırma hedefi belirlendi. Özellikle enerji, tarım ve altyapı projeleri vurgulandı.
ENERJİ İŞBİRLİĞİ
Tacikistan’ın Rogun Hidroelektrik Santrali’nin tamamlanması için Rusya’dan 1,5 milyar dolarlık kredi hattı açıldı. Karşılığında, Tacikistan Rusya’ya ucuz elektrik ihraç edecek.
ULAŞIM VE LOJİSTİK
“Kuzey-Güney” koridoru kapsamında Duşanbe-Moskova demiryolu hattının yenilenmesi için ortak fon kuruldu. Bu proje, Orta Asya-Rusya ticaretini hızlandıracak.
İNSANİ VE EĞİTİM İŞBİRLİĞİ
Rusça eğitim programları genişletilecek; 5 bin Tacik öğrenci için Rusya’da burslu kontenjan ayrıldı. Putin, “Tacikistan’da Rusça, birleştirici bir köprü” ifadesini kullandı.
BÖLGESEL ENTEGRASYON VE BDT VİZYONU
Putin, basın toplantısında Tacikistan’ın BDT içindeki “güney karnı” konumunu överek, “Orta Asya ile entegrasyonumuz, küresel istikrarsızlığa karşı en güçlü kalkan” dedi. Rahmon ise “Rusya ile bağlarımız, bağımsızlık ruhumuzun temeli” yanıtını verdi.
AZERBAYCAN’LA İLİŞKİLERDE “DUYGU KRİZİ” SONRASI NORMALLEŞME
Toplantıda bir gazetecinin Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile dün yapılan görüşmeye dair sorusu üzerine Putin, ilişkileri “devletlerarası kriz” olarak nitelendirmedi. “Ticaretimiz büyüyor – kriz olsa bu olmazdı. Bu, bir ‘duygu krizi’ydi; zamanla aşılır” diyen Putin, lojistik, endüstriyel ve insani alanlarda büyük planların devreye gireceğini belirtti. Azerbaycan’ın “neredeyse Rusça konuşan bir ülke” olduğunu hatırlatan lider, “Duygular önemli ama ilerlemeyi engellememeli. Bu sayfayı çevirdik” sözleriyle iyimser bir tablo çizdi.
KÜRESEL GÜNDEM: UKRAYNA VE GAZZE’DE BARIŞ ÇABALARI
Putin, uluslararası soruları da yanıtladı. Ukrayna çatışmasının barışçıl çözümünde Rusya-ABD arasında “ortak anlayış” olduğunu vurguladı: “Tomahawk füzeleri gibi tehditlere karşı savunma kapasitemizi artırıyoruz, ama müzakereye açığız.”
Gazze Şeridi’ndeki “Gazze Planı” hakkında ise ABD Başkanı Donald Trump’ı övdü: “Eğer Trump bu planı başarırsa, tarihi bir olay yaşanır. Barış sürecine katılmaya hazırız.”
ZİRVENİN KAPANIŞI VE GELECEK ÖNGÖRÜLERİ
Ziyaret, 8-10 Ekim tarihlerinde Orta Asya-Rusya Zirvesi ile tamamlandı. Analistler, anlaşmaların Rusya’nın Orta Asya’daki nüfuzunu pekiştireceğini ve BDT’yi “BDT Plus” formatıyla genişleteceğini öngörüyor. Putin’in Duşanbe’den ayrılırken Rahmon’a “Kardeşim” hitabıyla sarılması, samimiyetin simgesi oldu.