Washington/Orta Doğu Ajansı – 9 Ekim 2025 – ABD Başkanı Donald Trump’ın sunduğu Gazze barış planının ilk aşaması, İsrail ve Hamas arasında büyük ölçüde kabul gördü. Trump, sosyal medyada paylaştığı “sarı çizgi” haritasıyla, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) rehinelerin serbest bırakılması karşılığında çekileceği sınırları duyurdu.
Bu adım, iki yıldır süren çatışmalara son verebilecek bir umut ışığı olarak nitelendiriliyor, ancak haritanın detayları taraflar arasında tartışma yaratıyor.
TRUMP’IN AÇIKLAMALARI VE PLANIN İLK FAZI
Trump, 4 Ekim’de Truth Social üzerinden paylaştığı haritayı “İsrail’in kabul ettiği ilk çekilme hattı” olarak tanımladı. Harita, Gazze’nin yaklaşık %55’ini İsrail kontrolünde bırakırken, IDF’nin Gazze Şeridi’nin kuzeyinden kısmen çekilmesini öngörüyor.
“Sarı çizgi”, Gazze’nin stratejik noktalarını koruyan bir tampon bölge oluşturuyor. Trump, “Hamas onay verirse, ateşkes derhal yürürlüğe girecek ve rehin-prisoner takası başlayacak” dedi.
Beyaz Saray kaynakları, 20 maddelik planın ilk fazının 8 Ekim’de imzalandığını doğruladı. Bu faz, tüm rehinelerin 72 saat içinde serbest bırakılmasını ve İsrail’in 250 ömür boyu hapis cezası çeken Filistinli mahkûmu ile 1.700 Gazze sakini serbest bırakmasını içeriyor.
HARİTANIN YERDEKİ ETKİLERİ: HANGİ BÖLGELER KALIYOR, HANGİLERİ BOŞALTILIYOR?
Harita, Gazze’nin karmaşık coğrafyasını dikkate alarak çizilmiş. IDF, çekilme hattının doğu ve güneyinde stratejik üstünlüğünü koruyor. Ana noktalar şöyle:
Kuzey Gazze ve Doğu Bölgeleri: Jabaliya ve Gazze Şehri’nin doğu mahalleleri (Şuca semti dahil) kısmen boşaltılacak, ancak “Tepe 70” İsrail kontrolünde kalacak. Bu, Gazze Şehri’ni kuşatan bir tampon oluşturuyor.
Han Yunus ve Refah: IDF, Han Yunus’un doğu kısımlarını ve Refah’ın büyük bölümünü elinde tutacak. Mısır sınırındaki Morag koridoru ve Filadelfiya Koridoru tamamen İsrail denetiminde kalacak. El-Mevasi bölgesi hariç, Refah’ta kontrol devam edecek; bu, insani yardım girişini sınırlayabilir.
Yaser Ebu Şabab Milisleri Bölgesi: Han Yunus’un güneyinde, bu milis grubunun üssü olarak bilinen alan IDF’nin elinde kalacak. Trump planı, Hamas’ın silahsızlandırılmasını şart koşuyor, ancak milis gruplarına yönelik belirsizlik sürüyor.
Haritaya göre, IDF’nin çekilmesi 1,2 ila 4 kilometre derinliğinde bir hat izleyecek. Netzarim Koridoru’ndaki kuzey çekilmesiyle Gazze Şehri kuzeyden ayrılacak, ancak Salah al-Din Otoyolu’nun kuzey-güney hareketi kontrol altında tutulacak.
Uzmanlar, bu hattın Gazze nüfusunun yaklaşık 900 bin kişisini evlerine dönmekten alıkoyabileceğini belirtiyor.
TARAFLARIN TEPKİLERİ: UMUT MU, TUZAK MI?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, planı “askeri ve diplomatik baskının zaferi” olarak nitelendirdi ve “Tüm rehineler dönmeden ilerleme olmayacak” dedi.
Hamas ise 3 Ekim’de “teknokrat bir Filistin heyetine Gazze yönetimini devretmeye hazırız” açıklaması yaptı, ancak silahsızlanma ve tam çekilme taleplerinde ısrar ediyor.
Katar, Mısır, Türkiye ve ABD arabuluculuğunda Kahire’de devam eden görüşmelerde, harita “kısa vadeli bir uzlaşı” olarak görülüyor.
Gazze’deki sivillerden sesler karışık: Bir aktivist, “Hamas, Trump planını kabul et! Bizi soyup hayatlarımızı mahvettiniz, yönetiminizi istemiyoruz” diye haykırdı. Öte yandan, Filistin yetkilileri haritayı “Netanyahu’nun genişletilmiş tamponu” olarak eleştiriyor.
Trump, “Bu, 3 bin yıllık felaketi sona erdirecek” diyerek iyimser, ancak Hamas’a “tam imha” tehdidini yineledi.
GELECEK AŞAMALAR: YENİDEN YAPILANMA VE KALICI BARIŞ?
Planın ikinci fazı, tam IDF çekilmesini ve Gazze’nin “terörsüz, yeniden geliştirilmiş bir bölge” olmasını hedefliyor. ABD, Katar, Mısır ve Türkiye öncülüğünde bir “Barış Kurulu” kurulacak; altyapı onarımı için milyarlarca dolarlık yardım akışı bekleniyor.
Ancak, Hamas’ın rolü, İsrail’in “güvenlik perimetresi” ve Filistin devletine şartlı yol haritası gibi konular belirsiz.
Uzmanlar, ilk fazın başarısının tüm plana bağlı olduğunu söylüyor: “Rehineler dönerse, Gazze nefes alır; aksi takdirde savaş uzar.”
Trump, “Herkes hızlı hareket etsin” çağrısı yaparken, dünya liderleri – Almanya Şansölyesi Friedrich Merz’den Suudi Arabistan’a – planı “barış için en iyi şans” olarak selamladı.
Bu gelişme, 7 Ekim 2023 saldırısından bu yana 13 binden fazla Filistinli ve 1.200’den fazla İsraillinin öldüğü çatışmada dönüm noktası olabilir. Görüşmeler devam ederken, Gazze’de bombardımanlar sürüyor – dün 70 Filistinli hayatını kaybetti.
Barış, sarı çizginin ötesinde mi? Zaman gösterecek.