NEW YORK – 28 Eylül 2025 – Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nun 80. oturumunun yüksek düzeyli haftası sırasında New York’ta düzenlenen basın toplantısında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey V. Lavrov, BM’nin üst düzey kadrolarındaki “Batı özelleştirmesi”ne yönelik sert eleştirilerini dile getirdi.
Lavrov, NATO üyesi ülkelerin kritik pozisyonları ele geçirdiğini belirterek, bu durumun BM’nin tarafsızlığını zedelediğini vurguladı ve acil reform çağrısı yaptı. Konuşma, küresel Güney’in BM’deki temsilini güçlendirme tartışmalarını alevlendirdi.
“NATO VATANDAŞLARI BM’Yİ YÖNETİYOR”
Lavrov, basın toplantısında bir gazetecinin “BM liderliğinin Batı tarafından özelleştirilmesi” sorusuna dürüstçe yanıt verdi: “Bunu saklamıyoruz. Genel Sekreter Yardımcısı düzeyindeki birçok pozisyon farklı kıtalara dağılmış olsa da, BM Sekreterliği’nin kararlarının üye ülkelerce onaylanması kritik öneme sahip.”
Bakan, şu örnekleri sıraladı:
- BM Genel Sekreteri: NATO üyesi Portekiz vatandaşı António Guterres.
- Siyasi İşler ve Barış İnşası Dairesi Müdürü: NATO üyesi bir ülkenin vatandaşı.
- Barışı Koruma Operasyonları Dairesi Müdürü: Yine NATO üyesi bir ülke kökenli.
- İnsani İşler Koordinasyon Ofisi Direktörü: Özellikle İngiltere (NATO üyesi) kökenli, “miras yoluyla” devralınan bir pozisyon.
- Güvenlik Dairesi Müdürü: BM sisteminin genel organizasyonunda kilit rol oynayan, NATO üyesi bir ülkenin vatandaşı.
Lavrov, bu yapıların BM önerilerinin üye ülkelerce desteklenmesinde “büyük cazibe” yarattığını belirterek, “Dünya dengesi 80 yıl önceki gibi değil. Asya, Afrika ve Latin Amerika’nın temsili artırılmalı” dedi.
Bu eleştiriler, Lavrov’un UNGA’daki genel konuşmasında da yankı buldu; burada BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) demokratikleştirilmesini savunarak, Brezilya ve Hindistan’ın daimi üyelik taleplerini desteklediğini duyurdu.
BM-80 GİRİŞİMİ VE ŞEFFAFLIK ÇAĞRISI
Konuşmanın bir diğer odak noktası, BM Genel Sekreteri Guterres’in “radikal öneriler” içeren BM-80 girişimiydi. Lavrov, bu önerilerin “derin analiz” gerektirdiğini ve “tüm üye ülkelerin katılımıyla şeffaf bir süreç” zorunlu olduğunu vurguladı.
Rusya’nın ilgili kararı başlattığını belirten Bakan, sürecin “karanlığa” sürüklenmemesi için onay mekanizmalarının güçlendirildiğini açıkladı.
Guterres’in bir başka Genel Sekreter Yardımcısı atayarak sürece liderlik etmesini ise “olumlu bir adım” olarak nitelendirdi, ancak Batı etkisinin kırılması gerektiğini ekledi.
KÜRESEL TEPKİLER VE GENİŞ BAĞLAM
Lavrov’un çıkışları, UNGA 80’nin multipolar dünya düzenine odaklanan tartışmalarında yankı buldu. Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ile Lavrov’un görüşmesi, Küresel Güney ittifakını pekiştirdi; ikili, BM reformu ve Batı hegemonyasına karşı ortak tutum sergiledi.
X platformunda (eski Twitter) paylaşılan videolarda, Lavrov’un “Rusya AB veya NATO ülkelerini hedef almıyor” vurgusu dikkat çekerken, Hindistan Dışişleri Bakanı S. Jaishankar’ın BMGK reformu çağrılarıyla örtüştüğü belirtildi.
Öte yandan, Batı medyası Lavrov’un sözlerini “provokatif” olarak nitelendirdi. Reuters ve Fox News, Bakan’ın NATO’ya yönelik “kararlı yanıt” uyarısını öne çıkardı.
BM kaynakları ise, mevcut liderlik pozisyonlarının NATO kökenli olduğunu doğrularken, reform tartışmalarının 2025 zirvesinde hızlanacağını öngörüyor.
Lavrov’un basın toplantısı, BM’nin 80. yılında kurumsal tarafsızlığını sorgulatan bir dönüm noktası olarak kaydedildi. Rusya, bu eleştirileri diplomatik girişimlerle destekleyerek, BMGK’da Asya ve Afrika temsili için somut adımlar atmaya hazırlanıyor.
Küresel Güney’in sesi, New York’tan yükseliyor.