Singapur – 21 Eylül 2025 – Dünyanın en büyük hedge fonu Bridgewater Associates’in kurucusu Ray Dalio, A.B.D.’nin devâsa borç yükünün “para düzenini tehdit ettiğini” ve ülkenin “imparatorluk sonunu” yaşayabileceğini açıkladı. Singapur’daki FutureChina Global Forum’da konuşan Dalio, A.B.D.’nin ulusal borcunun 37 trilyon doları aştığını ve hükûmetin bu yıl 7 trilyon dolar harcayıp sâdece 5 trilyon dolar gelir elde edeceğini vurguladı. Bu uyarı, Trump yönetiminin ikinci döneminde artan harcama politikalarıyla birlikte, küresel piyasalarda yankı uyandırdı.
Dalio, paneldeki konuşmasında, “Para düzenine tehdit görüyorsunuz. Diğer faktörlerle birlikte, tüm A.B.D. imparatorluğunun sonunu mu yaşıyoruz?” diye sordu. Ona göre, hükûmetin 12 trilyon dolarlık yeni borç satışı yapması gerekecek, ancak dünya piyasaları bu kadar borcu almak istemeyebilir. Bu durum, arz-talep dengesizliği yaratır ve faiz oranlarını fırlatır. Dalio, krizin 2-3 yıl içinde “ekonomik kalp krizi”ne dönüşebileceğini belirterek, bütçe açığının G.S.Y.İ.H.’nin %7,5’inden %3’üne indirilmesini şart koştu.
BORÇ SARMALI: RAKAMLAR ALARM VERİYOR
A.B.D.’nin borç/G.S.Y.İ.H. oranı %122’yi aşmış durumda – târihî zirvelerde. Kongre Bütçe Ofisi (C.B.O.) verilerine göre, 2025’te federal açık 1,9 trilyon doları bulacak ve fâiz ödemeleri 1,13 trilyon dolara ulaşacak. Dalio, bunu “borçla borç ödeme döngüsü” olarak tanımlıyor: Gelirler yetersiz kalınca, yeni borçlanmayla eski borçlar ödeniyor, bu da enflasyon ve para basma baskısını artırıyor.
Dalio’nun X (eski Twitter) paylaşımları da uyarıyı pekiştiriyor. 8 Eylül’de paylaştığı videoda, “A.B.D. ve küresel borç yükleri, stagflasyonel bir ortam yaratabilir. Finansal sistemimiz borç varlıklarını paraya dönüştürmeye dayalı, ama para yetmiyor” dedi ve Altına yatırıma işâret etti.
17 Eylül’de ise, “Siyâsî kutuplaşma 1930’lar gibi; demokrasilerde halk daha fazla istiyor, politikacılar borçlanarak veriyor – ama kırılma noktası geliyor” diye ekledi.
TÂRİHSEL PARALLLER: ROMA’DAN BRİTANYA’YA
Dalio, 2021 kitabı Principles for Dealing with the Changing World Order’da imparatorluk döngülerini analiz etmişti. Borç, eşitsizlik ve deglobalizasyon, Roma ve Britanya gibi güçleri çökertti. Bugünkü A.B.D.’yi bunlarla karşılaştıran Dalio, Nixon Şoku’nu (1971) hatırlatıyor: Altın standardı terk edilince dolar devalüe oldu. Şimdi, Çin ve Japonya gibi büyük alıcıların güvenini kaybetmesi, benzer bir krizi tetikleyebilir.
Uzmanlar da Dalio’yu destekliyor. Harvard’ın Ken Rogoff’u ve târihçi Niall Ferguson, Trump’ın vergi indirimlerinin borcu patlattığını söylüyor. Dalio, Trump Hazine Bakanı Scott Bessent’in “dolar hâkimiyetini koruma adımları” attığını belirtiyor, ancak yetersiz kalacağını düşünüyor.
YATIRIMCILARA TAVSİYE: ALTIN VE ÇEŞİTLENDİRME
Dalio, krizde “şok edici gelişmeler” bekliyor ve yatırımcılara çeşitlendirme öneriyor: “Portföylerde yeterince altın yok. Kötü zamanlarda etkili bir çeşitlendirici.” AI’nin verimliliği artıracağını kabul etse de, “Borç servisi için yeterli kazanç üretmeyecek” diyor.
SONUÇ: ÂCİL EYLEM ŞART
Dalio’nun uyarısı, sâdece A.B.D.’yi değil, küresel ekonomiyi sarsıyor. Çin ve Avrupa da benzer borç sorunları yaşıyor. Politikacılar, vergi ayarlamaları ve harcama kesintileriyle müdâhale etmezse, “imparatorluk çöküşü” gerçek olabilir. Dalio, “Târih tekerrürden ibâret; şoklar bizi hazırlıksız yakalayacak” diyor.