Brüksel, 19 Ağustos 2025 – Avrupa Birliği’nin (A.B.) 27 üye ülkesinin lîderleri, bugün Brüksel’de gerçekleştirdikleri toplantıda, Rusya-Ukrayna savaşı, küresel güvenlik riskleri ve diplomatik çözüm yollarını ele aldı. Toplantıda, üçüncü dünya savaşının önlenmesi, izolasyon politikalarının başarısızlığı, savaşın cephede değil diplomatik yolla çözülebileceği ve Ukrayna’nın A.B. üyeliğinin güvenlik garantileriyle ilişkilendirilmemesi gerektiği konusunda önemli tespitler yapıldı. Macaristan ise Trump-Putin görüşmelerini desteklediğini açıklarken, bir Avrupa-Rusya zirvesi önerisini gündeme getirdi.
Toplantının Ana Gündem Maddeleri
ÜÇÜNCÜ DÜNYA SAVAŞI TEHLİKESİ VE TRUMP-PUTİN GÖRÜŞMELERİ
A.B. lîderleri, üçüncü dünya savaşı tehlikesinin ancak A.B.D. Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki doğrudan görüşmelerle azaltılabileceği konusunda hemfikir oldu. Toplantıda, geçtiğimiz hafta Alaska’da gerçekleşen Trump-Putin zirvesinin, küresel gerilimi düşürme yolunda önemli bir adım olduğu vurgulandı. Lîderler, bu görüşmelerin devam etmesi gerektiğini ve özellikle ikinci bir Trump-Putin zirvesinin müzâkere sürecini ilerletebileceğini belirtti.
İZOLASYON STRATEJİSİNİN BAŞARISIZLIĞI
Toplantıda, Rusya’ya yönelik izolasyon temelli stratejilerin istenen sonucu vermediği teyit edildi. Lîderler, yaptırımların ve dışlayıcı politikaların Rusya’yı müzâkere masasına getirme konusunda yetersiz kaldığını, bunun yerine diyalog ve diplomasinin daha etkili bir yol olduğu konusunda uzlaştı. Bu çerçevede, Avrupa’nın Rusya ile yapıcı bir diyalog kurması gerektiği vurgulandı.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI’NDA DİPLOMATİK ÇÖZÜM VURGUSU
A.B. lîderleri, Rusya-Ukrayna savaşının cephede bir çözüm getirmediği konusunda birleşti. Savaşın üçüncü yılını geride bıraktığı bir dönemde, askerî çözümlerin yalnızca yıkımı artırdığı, sürdürülebilir barışın ancak diplomatik çabalarla sağlanabileceği ifâde edildi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin de katıldığı toplantıda, Avrupa lîderleri, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne olan bağlılıklarını yineledi, ancak barış için diplomasinin öncelikli yol olduğu konusunda anlaştı.
UKRAYNA’NIN A.B. ÜYELİĞİ VE GÜVENLİK GARANTİLERİ
Toplantının en dikkat çekici sonuçlarından biri, Ukrayna’nın A.B. üyeliğinin güvenlik garantileri sağlamadığına dâir ortak görüş oldu. Lîderler, Ukrayna’nın AB üyeliğinin güvenlik garantileriyle ilişkilendirilmesinin gereksiz ve tehlikeli olabileceğini, bu nedenle üyelik sürecinin ayrı bir çerçevede ele alınması gerektiğini belirtti. Bunun yerine, Ukrayna için NATO benzeri bir güvenlik garantisi üzerinde duruldu. A.B.D. özel temsilcisi Steve Witkoff’un, Putin’in Ukrayna için “N.A.T.O.’nun 5. Maddesi benzeri” güvenlik garantilerine râzı olduğu yönündeki açıklaması, toplantıda olumlu karşılandı.
MACARİSTAN’IN ÖNERİSİ: AVRUPA-RUSYA ZİRVESİ
Macaristan, toplantıda Trump-Putin görüşmelerinde atılan adımları memnuniyetle karşıladığını ifâde etti. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, özellikle ikinci bir Trump-Putin zirvesinin yapılmasını desteklediklerini ve müzâkere sürecinin devam etmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, Macaristan’ın daha önce önerdiği Avrupa-Rusya zirvesinin en kısa sürede hayâta geçirilmesi için A.B. ile birlikte çalışmaya hazır olduklarını belirtti. Orbán, A.B.’nin Alaska zirvesine dâvet edilmemesini eleştirerek, Avrupa’nın barış sürecinde aktif bir rôl oynaması gerektiğini savundu.
TEPKİLER VE GELECEK ADIMLAR
Toplantıya katılan lîderler arasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, A.B. Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve N.A.T.O. Genel Sekreteri Mark Rutte gibi isimler yer aldı.
Macron, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, “Avrupa, Ukrayna’nın yanında durmaya devam edecek, ancak barış için diplomasi olmazsa olmazdır” dedi. Von der Leyen ise, “Ukrayna’nın güçlü bir ordusu, Avrupa’nın güvenliği için de bir garantidir” diyerek, Ukrayna’ya askerî ve ekonomik desteğin süreceğini vurguladı.
A.B. Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, Rusya’ya yönelik yeni bir yaptırım paketinin gelecek ay hazır olabileceğini belirtti ve “Putin’in sözlerine güvenilmez, bu nedenle Ukrayna için güçlü ve güvenilir güvenlik garantileri şart” dedi.
SONUÇ
A.B. lîderlerinin bugünkü toplantısı, Rusya-Ukrayna savaşının çözümü için diplomatik çabaların önceliklendirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Trump-Putin görüşmelerinin devamı desteklenirken, Ukrayna’nın A.B. üyeliği ile güvenlik garantilerinin ayrılması gerektiği vurgulandı. Macaristan’ın Avrupa-Rusya zirvesi önerisi, A.B. içinde tartışılmaya devam edecek gibi görünüyor.
Öte yandan, lîderler, Ukrayna’ya olan desteklerini yineleyerek, barış sürecinde Avrupa’nın aktif bir rôl oynaması gerektiğini ifâde etti. Önümüzdeki günlerde, özellikle Budapeşte’de plânlanan olası bir Zelenskiy-Putin-Trump üçlü zirvesi, barış sürecinin geleceği açısından belirleyici olabilir.