Rusya, Moldova hükûmeti ile Gagavuzya arasındaki krizi uluslararası platforma taşıdı
BM / 7 Ağustos 2025 – Moldova’daki Gagavuzya Özerk Yeri Başkanı Yevgeniya Gutsul’un durumu, bugün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) kapalı oturumda ele alınacak. Toplantı, Rusya’nın talebi üzerine acil gündemle düzenleniyor.
Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği tarafından yapılan açıklamada, Moldova hükümetinin Gagavuzya’daki özerk yapıya ve seçilmiş yönetime karşı “yasadışı ve baskıcı” adımlar attığı, bu durumun bölgesel istikrarsızlık riski taşıdığı vurgulandı. Moskova, Gutsul’un yetkilerinin sınırlandırılması girişimini, azınlık haklarının ihlali ve demokratik iradenin gaspı olarak değerlendiriyor.
MOLDOVA İLE GAGAVUZYA ARASINDAKİ GERİLİM TIRMANIYOR
Haziran 2023’te Gagavuzya Özerk Yeri Başkanlığı’na seçilen Yevgeniya Gutsul, Moldova’da faaliyetleri daha sonra yasaklanan Rusya yanlısı Şor Partisi tarafından desteklenmişti. Moldova merkezi hükümeti ise Gutsul’un seçim zaferini tanımakta isteksiz davranmış, Gagavuzya’nın dış politika ve mali özerkliğine ilişkin taleplerini “anayasal sınırları aşmak” olarak yorumlamıştı.
Son haftalarda Moldova Anayasa Mahkemesi’nin Şor Partisi’ni yasadışı ilan etmesiyle birlikte Gutsul’un yetkileri tartışmaya açılmış, hükümetten gelen açıklamalar Gagavuz liderliğinin meşruiyetine dair soru işaretlerini artırmıştı.
RUSYA’DAN SERT TEPKİ: “GAGAVUZYA’YA MÜDAHALE KABUL EDİLEMEZ”
Rusya Dışişleri Bakanlığı, geçen hafta yaptığı açıklamada Moldova hükümetinin Gagavuzya’daki özerk yönetime “yargı ve idari araçlarla baskı kurduğunu” savunarak, bu durumu bölgesel barışa ve azınlık haklarına tehdit olarak nitelendirmişti. Kremlin’e yakın medya organları ise Gutsul’un “Moskova’ya yakın duruşu” nedeniyle hedef alındığını ileri sürdü.
TÜRKİYE VE TÜRK DÜNYASI SESSİZ
Gagavuzlar, Hristiyan inancına mensup olmalarına rağmen etnik olarak Türk kökenli bir halk. Türkiye, 1990’lardan bu yana Gagavuzya ile kültürel ve ekonomik bağlar kurmuş olsa da, son krizle ilgili resmi bir açıklama yapmadı. Ankara’nın sessizliği, bazı uzmanlara göre “Rusya-Moldova-Türkiye üçgeninde hassas denge gözetme” çabasıyla açıklanıyor.
BM’DEN KARAR BEKLENMİYOR
BM Güvenlik Konseyi’nde yapılacak oturumun kapalı olması, doğrudan bir karar alınmasının amaçlanmadığını gösteriyor. Ancak Rusya’nın bu hamlesiyle, Moldova üzerindeki diplomatik baskıyı artırmak ve Gagavuzya meselesini uluslararası gündeme taşıma stratejisi izlediği değerlendiriliyor.
ANALİZ
Bu gelişme, Moldova’nın Batı ile yakınlaşma sürecine karşı Rusya’nın verdiği jeopolitik bir yanıt olarak da okunabilir. Gagavuzya’nın durumu ise yalnızca bir azınlık meselesi değil, aynı zamanda Moldova’nın egemenliği ile Rus nüfuz alanı arasındaki sınırların yeniden çizildiği bir mücadele sahası olarak öne çıkıyor.